Có rất nhiều bộ phim nổi tiếng đã dùng thời gian trong nghệ thuật kể chuyện một cách đặc sắc. Ví dụ: Titanic của James Cameron, The Curious Case of Benjamin Button của David Fincher, La La Land của Damien Chazelle.
Trong phim Titanic, James Cameron sử dụng dòng thời gian từ trải nghiệm của một người phụ nữ để thả neo toàn bộ phim. Đạo diễn tập trung vào đôi mắt và các cú mờ chồng vào trong quá khứ. Nhưng đến cảnh tiết lộ con tàu S.S Titanic, ông lại sử dụng các chuyển cảnh thông thường và dựng rắc-co đồng bộ.
Trong phim The Curious Case of Benjamin Button, nhà biên kịch Eric Roth đã đã viết một câu chuyện rất đặc biệt về người đàn ông sống cuộc đời thời gian bị đảo ngược, từ nhỏ đã già nhăn nheo nhưng càng lớn lên càng trẻ lại. Trong phim dày đặc các biểu tượng về thời gian như đồng hồ, sự kiện lịch sử, vv…
Trong La La Land, Chazelle đã trình diễn rất nhiều chiêu trò của nhà biên kịch như bốn thẻ tiêu đề (title card) để chia bộ phim thành bốn mùa. Chazelle còn viết rất cụ thể trên tiêu đề cảnh (slug line) về thời gian diễn ra một cảnh trong phim, ví dụ như “MỘT LÚC SAU”. Nhà biên kịch đã pha trộn thể loại phim nhạc kịch một cách xuất sắc, đan xen phối hợp tất cả các yếu tố thiết yếu trong dòng chảy thời gian, bao gồm cả chuyển cảnh, montage, các trường đoạn kỳ ảo, và những dòng miêu tả đầy chất thơ trong kịch bản.
Để có thể ứng dụng trong viết kịch bản của bạn, hãy thử các kỹ thuật cơ bản sau:
- Bước một: Nghĩ ra câu chuyện về khoảnh khắc then chốt trong cuộc đời của nhân vật đó. Khoảnh khắc này tưởng chừng như vụn vặt, tầm thường nhưng lại dẫn đến sự thay đổi. Nhân vật cần phải đưa ra lựa chọn giữa việc trở thành một phiên bản già hơn hay trẻ hơn của chính mình. Hãy viết hoa tên của ba nhân vật này trong kịch bản: CÔ GÁI TRẺ, NGƯỜI PHỤ NỮ LỚN TUỔI, CÔ BÉ.
- Bước hai: Thể hiện sự thay đổi về thời gian thông qua chuyển cảnh bằng thẻ tiêu đề. Ví dụ: “TIÊU ĐỀ: TRƯỚC Đ Y”. Người đọc sẽ biết được thời gian của nhân vật Cô Gái Trẻ đã lùi lại.
- Bước ba: Kết hợp các dòng mô tả hành động và montage giống như cảnh cao trào trong phim La La Land của Damien Chazelle.
Sự thay đổi về thời gian có thể được thể hiện thông qua nhân vật. Lời thoại, hình thức và tình huống có thể thông báo về sự thay đổi về thời gian.
Tham khảo:
Dòng chảy thời gian trong điện ảnh có thể biểu đạt rất nhiều về hiện trạng con người và là một yếu tố cơ bản của kể chuyện. Sự thay đổi về thời gian có thể được thể hiện thông qua nhân vật, lời thoại, hình thức và tình huống.
Mẹo 1: Trong kịch bản, một độ tuổi khác có nghĩa là một nhân vật khác. Ví dụ: James Cameron gọi tên phiên bản già hơn của nhân vật Rose trong phim Titanic là “Bà Già Rose” (Old Rose).
Mẹo 2: Nói rõ ra thời gian trong lời thoại hoặc hành động. Ví dụ: Đồng hồ đếm ngược trước khi quả bom được tháo gỡ trong phim. 10 giây cuối trong bộ phim này có thể kéo dài nhiều trang kịch bản.
Mẹo 3: Thời gian trôi nhanh (time-lapse) có thể được viết ra trong kịch bản bằng cách tường thuật các hành động có thật. Ví dụ như dựng về cuộc đời của Carl và Ellie trong phim Up, sử dụng montage để chỉ rõ từng sự việc xảy ra trong mỗi cảnh nhỏ.
Mẹo 4: Bạn không cần phải luôn tóm tắt lại sự thay đổi của thời gian. Những cụm từ như “vài phút sau” nên được tiết chế. Các cụm từ này nên được sử dụng để kịch bản dễ đọc hơn chứ không phải là những chỉ dẫn quan trọng trong kịch bản.
Mẹo 5: Bạn không cần bắt buộc phải theo quy luật nào nếu bạn kể một câu chuyện hay và truyền tải được ý của mình cho người đọc.
(Nguồn: Studiobinder)
Tham khảo: