“KHẨU SÚNG CỦA CHEKHOV” LÀ GÌ?

Nếu bạn là người yêu điện ảnh, có lẽ bạn đã nghe ở đâu đó về thuật ngữ “Khẩu súng của Chekhov”. Đây là một lý thuyết kể chuyện của Anton Chekhov. Ông cho rằng tất cả yếu tố trong một câu chuyện cần phục vụ cốt truyện. Các yếu tố không đi đến đâu trong cốt truyện là không phù hợp vì chúng tạo ra những hứa hẹn giả cho người xem. Trong một bộ phim, một vật thể hoặc sự kiện tưởng chừng như tầm thường về sau phải trở nên quan trọng.

Kịch gia và cây viết truyện ngắn người Nga sống vào thế kỉ 19 Anton Chekhov là người phát minh ra lý thuyết Khẩu Súng của Chekhov. Tuy ông không phải là người đặt tên cho kỹ thuật viết cốt truyện này nhưng ông đã tạo nên nền tảng thông qua các bức thư gửi cho đồng nghiệp. Chekhov viết rằng: “Một khẩu súng trường không bao giờ nên đặt trên sân khấu nếu khẩu súng đó không khai hoả”. Chekhov đã sử dụng kỹ thuật này trong “The Seagull”, vở kịch nổi tiếng nhất của ông. Mở đầu vở kịch, nhân vật chính có một khẩu súng. Đến kết thúc vở kịch, nhân vật bắn chính mình bằng khẩu súng này.

Khẩu Súng của Chekhov không nhất thiết cần phải là một khẩu súng hoặc một vũ khí mà có thể là một vật thể, một tính cách hoặc đặc điểm của nhân vật, hay một lời thoại tiết lộ thông tin then chốt. Một yếu tố được coi là Khẩu Súng của Chekhov nếu yếu tố này tác động mạnh mẽ trong câu chuyện.

Khẩu Súng của Chekhov và Điềm báo đôi khi được sử dụng tương tự nhau. Tuy nhiên, chúng không thể hoán đổi cho nhau. Điềm báo đưa ra gợi ý về điều gì sẽ xảy ra trong câu chuyện. Giả thiết Khẩu Súng của Chekhov cho rằng nếu một yếu tố được nhắc đến thì yếu tố này cần phải trở thành then chốt trong câu chuyện.

Ví dụ:
- Que diêm trong phim Fifth Element (1997): Khẩu Súng của Chekhov trong phim được sử dụng một cách tinh tế đến nỗi khán giả không ngờ được. Dallas Korben (Bruce Willis) là một người lái xe taxi thời tương lai. Anh ta đang cố bỏ thuốc lá bằng cách chỉ hút bốn điếu một ngày. Trong một cảnh đầu phim, anh tìm diêm và thấy một bao diêm chỉ còn hai que, sau khi đã tìm được một vài bao diêm rỗng. Dallas dùng một que để châm thuốc lá và bỏ một que vào trong túi. Que diêm không xuất hiện lại cho tới tận cảnh cuối phim. Dallas và các bạn đã tích luỹ được những hòn đá nguyên tố. Anh ta cần phải đốt các hòn đá nguyên tố này để kích hoạt chúng. Nếu không kích hoạt được, các nhân vật sẽ thất bại. Dallas chợt nhận ra anh ta còn một que diêm trong túi. Anh ta dùng que diêm này để kích hoạt hòn đá và cứu thế giới.

- Bản sao con dao trong phim Knives Out (2019): Tác giả truyện trinh thám nổi tiếng Harlan Thrombey phàn nàn với người trông nom Marta về đứa cháu khó ưa Ransom trước khi qua đời. Đây là chi tiết đưa đẩy câu chuyện trong Knives Out. Để minh chứng về việc Ransom lắm quyền lợi, Harlan nói rằng cháu ông ta không thể phân biệt một con dao giả với một con dao thật. Khi Harlan đã chết, thám tử phải điều tra vụ án. Marta đã thuyết phục anh ta là thủ phạm. Ransom lấy một con dao từ bộ dao của Harlan để đâm Marta vì tức giận. Không may cho hắn, đó chỉ là một con dao giả vì Ransom không thể nhận ra sự khác biệt.

Con nhện trong phim Home Alone (1990): Khi ở nhà một mình, Kevin phát hiện ra con nhện Axl của Buzz và vô tình thả con nhện ra ngoài. Sau khi hai tên trộm Marv và Harry đột nhập vào nhà, Kevin phải phá hoại kế hoạch của bọn trộm bằng cách cài bẫy khắp nơi. Khi Marv tóm được chân Kevin, cậu bé này thấy con nhện Axl đang ở gần đấy và lấy con nhện đặt lên trên mặt Marv. Tên trộm Marv khóc thét vì hoảng sợ còn tên trộm Harry định đập con nhện nhưng lại đập nhầm vào bạn của hắn.

(Nguồn: NFI)