Nhà làm phim huyền thoại Andrei Tarkovsky tin rằng tạo ra “áp lực thời gian” là một trong những kỹ thuật làm phim quan trọng để ônglôi cuốn khán giả.
1. Cú máy dài làm cho khán giả đắm chìm trong bộ phim
Các fan của đạo diễn Andrei Tarkovsky đều biết rằng ông thích sử dụng các cú máy dài để xây dựng bầu không khí trong phim. Khi sử dụng kỹ thuật này, người xem cũng trở nên nhận thức rõ ràng hơn về sự thay đổi của thời gian. Cách xây dựng sự căng để tạo ra trải nghiệm xem nghiêng về phía trước này được ông gọi là “áp lực”.
Khác với Tarkovsky, nhiều bộ phim đương đại cho rằng cắt phim thường xuyên là cách để cuốn hút người xem. Trên thực tế, cắt phim quá nhiều có thể làm người xem bị rơi ra ngoài khoảnh khắc trong phim, thậm chí dẫn đến làm cho người xem thấy nhàm chán. Trước khi người xem có thể xử lý thông tin trong cảnh phim và cảm nhận, có một cú cắt. xảy ra và bộ phim diễn biến tiếp. Mối liên kết cảm xúc sẽ bị mất.
Điện ảnh hiện đại thiên về nhìn vs cảm xúc. Bằng cách giảm số lượng cú cắt phim, người xem sẽ có đủ thời gian để đắm chìm vào trong những khoảnh khắc của bộ phim.
2. Thiết kế âm thanh có thể đặt khán giả vào trong thế giới của nhân vật
Phim của đạo diễn Tarkovsky là các bộ phim rất tĩnh lặng. Tuy nhiên, các bộ phim này mang không khí cảm xúc vô cùng đặc biệt và sâu sắc.
Một phần tại sao bầu không khí cảm xúc trong phim của Tarkovsky đặc biệt chính là nhờ cách thiết kế âm thanh độc đáo của ông. Ông thường tách riêng và nâng tầm một âm thanh chủ đạo để đặt người xem vào trong suy nghĩ nhân vật. Những chất liệu âm thanh từ tiếng nổ của bùn tươi. Những con gió bụi bặm thổi qua hàng cây. Nước nhỏ giọt. Lửa cháy lép bép. Tiếng vọng trong tai. Tiếng nhịp đập của tim.
Không cần lời thoại, Tarkovsky vẫn có thể hướng sự chú ý của người xem tới những chi tiết được ưu tiên trong khoảnh khắc của bộ phim. Mục đích của Tarkovsky là làm cho khán giả chìm đắm, tác động vào cảm xúc.
Hãy thử tưởng tượng bạn có thể dùng thiết kế âm thanh như thế nào để đặt khán giả trong suy nghĩ của nhân vật?
3.Nghệ thuật trừu tượng
Bộ phim của Tarkovsky có thực sự quá khó hiểu? Trên thực tế, phim của Tarkovsky không thể được hiểu theo cách hiểu truyền thống. Các bộ phim của ông là những dòng chảy của ý thức.
Tarkovsky tin rằng nghệ thuật không thể lý giải bằng một điểm nhìn hoàn toàn lý trí. Nghệ thuật cần được cảm nhận ở một mức độ cá nhân.
Để phòng chống thao túng trải nghiệm của người xem, Tarkovsky tránh chủ nghĩa biểu tượng quy chuẩn. Mục đích của ông là để cho khán giả tự kết nối ý nghĩa của riêng họ với những hình ảnh xuất hiện đi xuất hiện lại. Nhờ đó, trải nghiệm xem phim của khán giả trở nên riêng tư hơn.
Ví dụ: Những cảnh lặp đi lặp lại của đại dương trong phim Solaris thôi thúc câu hỏi: “Đại dương này đại diện cho cái gì?” Tarkovsky không bao giờ nói ra câu trả lời. Người xem sẽ tự tìm ý nghĩa của riêng họ.
Các bộ phim của Tarkovsky không phải là phim duy lý, đi theo logic. Đây là những bộ phim mang tính bản năng.
4. Hành động nói lên nhiều hơn ngôn từ
Không cần nói lên một ngôn từ nào, các nhân vật trong phim của Tarkovsky giao tiếp bằng hành động chứ không phải lời thoại.
Ví dụ: Để thể hiện sự bất lực, Tarkovsky để cho người xem thấy cảnh một người phụ nữ ngồi xuống khi ngôi nhà của cô đang bốc cháy trước mặt cô.
Bạn có thể luyện tập thể hiện nhân vật thông qua hành động trong phim của bạn giống đạo diễn Tarkovsky nhé.
5. Bạn càng để cú máy kéo dài, áp lực tạo ra càng lớn
Cảm xúc phân mảnh và khó đoán trước đến từ quá trình dựng phim của Tarkovsky. Thay vì một nền tảng dựng phim theo logic, ông chọn cách dựng phim theo tính thơ.
Tarkovsky thường xuyên cắt các trường đoạn về quá khứ, hiện tại và giấc mơ. Sợi chỉ kết nối các đoạn phim này không phải cốt truyện mà là sức nặng của khoảnh khắc trong việc tạo thành hình nhân vật.
Ví dụ: Trong một cảnh, Tarkovsky cắt từ cảnh một người đàn ông tự thiêu sang cảnh một người đàn ông vật lộn để đốt một ngọn nến. Tarkovsky cắt các cảnh này tại đỉnh điểm của “áp lực thời gian”.
“Hãy cho cú máy đó đủ thời gian, ý nghĩa sẽ được hình thành từ chính nó, nhưng cắt quá nhiều có thể phá hỏng điều này.”
(Nguồn: Studiobinder)
